Op 30 november organiseerden CPM Nederland en CPM België voor hun relaties een mini symposium over ‘Omgaan met interculturele verschillen in organisaties’. Een onderwerp dat volgens expert-spreker Dr. Peter Prud’homme van Reine behoorlijk onderschat wordt. We denken alles rondom culturele diversiteit wel te snappen. Peter, sprekend vanuit zijn ervaring als onderzoeker, publicist en trainer/coach op dit gebied, liet in zijn inleiding situaties zien, waaruit blijkt dat ‘omgaan met interculturele diversiteit’ geen sinecure is. Zijn voorbeelden leidden tot hilarische herkenning; soms ook tot een beetje schaamtevolle verzuchtingen: ‘ach ja, zo doen wij ook…’
9 fundamentele cultuurdilemma’s
Zijn model van 9 fundamentele cultuurdilemma’s (Blom en Prud’homme van Reine 2016) maakte haarfijn duidelijk dat bij goed omgaan met interculturele verschillen meer komt kijken dan ervaring als backpacker in Australië. Moet je onder druk samen een resultaat opleveren en je hebt een andere positie op de dilemma-lijn van (bijvoorbeeld) assertiviteit versus aanpassingsvermogen of die van egalitaire versus hiërarchische cultuur, dan vergt dat heel wat interculturele competentie.
Cultuur werkt als een filter
Cultuur werkt immers als een filter. Ieder heeft zijn eigen percepties, afhankelijk van de kleur bril waar je door kijkt. Er is geen goed of fout, geen ‘beste cultuur’. Zelfs kleine cultuurverschillen kunnen al tot een perceptie van ongelijkheid, machtsverschil of disrespect leiden. Een ‘culture clash’ ontstaat moeiteloos.
De ontwikkeling van interculturele competentie begint bij het begrijpen van je eigen percepties en het (h)erkennen van de verschillen met anderen. Goed luisteren, veel vragen, praten met elkaar. Geen rocket science, maar menig organisatie besteedt te weinig tijd aan een open dialoog hierover. Het vinden van een dynamisch evenwicht tussen de spanningsvelden: het vraagt veel. Maar het is de moeite waard.
Waar vinden de op consensus gerichte Nederlander en de hiërarchisch ingestelde Chinees elkaar bij internationale samenwerking? Hoe komen goede selectieprocessen in een internationale setting tot stand? Hoe combineer je ‘global HRM’ met specifieke lokale omstandigheden? Inzicht in de positie van de verschillende culturen op de 9 dilemma-lijnen is al een enorme ‘eerste hulp’ voor synergie en succes.
interculturele verschillen in de samenwerking
Het verhaal van Karine Buys, Head of Talentmanagement Bayer Benelux, sloot naadloos aan op de inzichten van Peter Prud’homme van Reine. Karine liep tegen echte cultuurverschillen aan toen ze leidinggevende werd van een nieuw Nederlands/Belgisch HR-team (Bayers hoofdkantoor besloot tot een ‘global’ HR-aanpak.) Natuurlijk was er de verwondering over de verschillen bij een zakelijke lunch (de Nederlandse kroketten en karnemelk tegenover Belgische culinaire finesse met mooie wijn). Maar ze werd ook geconfronteerd met de Nederlandse directheid tegenover de wat afstandelijker, beleefde Belgen. Nog veel meer zaken, terug te voeren op de 9 dilemma’s van interculturele verschillen, kwam ze in de samenwerking tegen. De wijze waarop de interculturele competentie van haar team zich ontwikkelde, kwam overeen met de tips van Peter. Veel communiceren, kleine stapjes maken, veel delen wat er zakelijk maar óók persoonlijk speelt en zoeken naar gezamenlijke successen om te vieren. Het hielp allemaal bij de uitrol van de ‘global HR- aanpak’ van het van oorsprong Duitse (!) bedrijf.
Succesvolle interculturele samenwerking
Een illustratie van optimale interculturele samenwerking was haar uiteenzetting over het FLDC, het Future Leadership Development Center, een uitgebreid ontwikkelgericht traject als onderdeel van Bayers Talentmanagement beleid. Een programma volgens Bayer-breed vastgestelde kaders, bedoeld voor Belgische en Nederlands talenten. Met assessment-componenten beoordeeld door Nederlandse en Belgische managers en HR- teamleden. Als objectieve deskundigen in dit proces werkten en werken consultants van CPM Nederland en België mee. Een schoolvoorbeeld van een succesvol intercultureel project, waar alle partijen veel van hebben geleerd én trots op zijn,
Deze leerzame bijeenkomst werd afgesloten met een smakelijk lunchbuffet. En uiteraard…… kroketten en karnemelk: ze ontbraken niet.